دسته بندی موضوعی احکام شرعی - سجده


1-آداب سجده
        استحباب آنکه مرد اول دستها را و زن اول زانوها را به هنگام سجده رفتن بر زمین بگذارد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب آنکه مرد اول زانوها را و زن اول دستها را هنگام برخاستن از زمین بردارد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب استغفار بعد از سجده اول وقتی بدن آرام می گیرد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب به زمین گذاردن آرنجها و شکم در حال سجده برای مردان
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب به زمین نچسباندن آرنجها و شکم در حال سجده برای مردان
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب به یکدیگر چسباندن اعضای بدن در حال سجده برای زنان
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب بهم چسباندن انگشتهای دست و برابر گوش گذاردن آنها در حال سجده
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب تکبیر برای رفتن به سجده بعد از آنکه کاملا ایستاد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب تکبیر بعد از هر سجده وقتی بدن آرام گیرد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب جدا نگه داشتن بازوها از پهلو در حال سجده برای مردان
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب دعا و طلب حاجت از خدا در سجده
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب صلوات در سجده ها
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب طول دادن سجده
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب قرار دادن بینی بر مهر در حال سجده
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب قرار دادن دستها روی رانها در موقع نشستن بعد از سجده
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        استحباب نشستن بر ران چپ و قرار دادن روی پای راست بر کف پای چپ بعد از سجده
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        دعائی جهت طلب روزی که در حال سجده استحباب دارد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

2-آرامش در سجده
        لزوم آرام بودن بدن در موقع ذکر سجده
        1050 - در سجود باید به مقدار ذکر واجب ، بدن آرام باشد. و موقع گقتن ذکرمستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده اند بگوید، آرام بودن بدن لازم است .

        لزوم تجدید ذکر سجده اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد سهوا ذکر بگوید
        1052 - اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد سهوا ذکر سجده را بگوید و پیش از آن که سر از سجده بردارد، بفهمد اشتباه کرده باید دوباره درحال آرام بودن ذکر را بگوید.

3-آرامش قبل از سجده
        بطلان نماز اگر پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود
        1040 - بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود، و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است .

4-آيه سجده
        عدم لزوم غسل جنابت برای نماز میت و سجده شکر و سجده های واجب قرآن
        357 - غسل جنابت به خودی خود مستحب است ، و برای خواندن نماز واجب ومانند آن واجب می شود. ولی برای نماز میت و سجده شکر و سجده های واجب قرآن غسل جنابت لازم نیست .

        وجوب سجده فوری بعد از خواندن یا شنیدن آیه سجده
        1093 - در هر یک از چهار سوره "والنجم ، إقرأ، الم تنزیل و حم سجده " یک آیه سجده است که اگر انسان بخواند یا گوش به آن دهد بعد از تمام شدن آن آیه باید فورا سجده کند و اگر فراموش کرد هر وقت یادش آمد باید سجده نماید.

        لزوم دو سجده اگر آیه سجده را هم بخواند و هم از دیگری بشنود
        1094 - اگر انسان موقعی که آیه سجده را می خواند از دیگری هم بشنود چنانچه گوش داده دو سجده نماید و اگر به گوشش خورده یک سجده کافی است .

        لزوم سر برداشتن از سجده و تجدید سجده برای خواندن یا شنیدن آیه سجده
        1095 - در غیر نماز اگر در حال سجده آیه سجده را بخواند یا به آن گوش بدهد باید سر از سجده بردارد و دوباره سجده کند.

        لازم نبون سجده اگر از بچه یا کسیکه قصد خواندن قرآن ندارد و یا از نوار آیه سجده را بشنود
        1096 - اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد بشنود، یااز مثل گرامافون آیه سجده را بشنود، لازم نیست سجده نماید. ولی اگر ازآلتی که صدای خود انسان را می رساند بشنود، واجب است سجده کند.

        لازم نبودن رعایت قبله در هنگام سجده واجب قرآن
        1097 - در سجده واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است لازم نیست مراعات کنند.

        لازم نبودن ستر عورت به هنگام سجده واجب قرآن
        1097 - در سجده واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است لازم نیست مراعات کنند.

        لازم نبودن وضو یا غسل در هنگام سجده واجب قرآن
        1097 - در سجده واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است لازم نیست مراعات کنند.

        ممنوعیت سجده بر خوراکی و پوشاکی سجده واجب قرآن
        1097 - در سجده واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است لازم نیست مراعات کنند.

        دعایی که در سجده واجب قرآن فضیلت دارد
        1099 - هرگاه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد،اگر چه ذکر نگوید کافی است ، و گفتن ذکر مستحب است . و بهتر است بگوید: "لااله الا الله حقا حقا لا اله الا الله ایمانا و تصدیقا لا اله الا الله عبودیة و رقاسجدت لک یا رب تعبدا و رقا لا مستنکفا و لا مستکبرا بل انا عبد ذلیل ضعیف خائف مستجیر".

        واجب نبودن ذکر در سجده واجب قرآن
        1099 - هرگاه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد،اگر چه ذکر نگوید کافی است ، و گفتن ذکر مستحب است . و بهتر است بگوید: "لااله الا الله حقا حقا لا اله الا الله ایمانا و تصدیقا لا اله الا الله عبودیة و رقاسجدت لک یا رب تعبدا و رقا لا مستنکفا و لا مستکبرا بل انا عبد ذلیل ضعیف خائف مستجیر".

5-آيه سجده دار
        جواز خواند آیه هائی که سجده واجب دارد برای کسی که باید غسل مس میت بنماید
        532 - برای کسی که بعداز مس میت غسل نکرده است ، توقف در مسجد و جماع و خواندن سوره هایی که سجده واجب دارد، مانعی ندارد. ولی برای نماز و مانندآن باید غسل کند و وضو بگیرد.

        کفایت سجده بطور اشاره اگر در بین نماز آیه سجده را بشنود
        985 - اگر در نماز آیه سجده را بشنود و به اشاره سجده کند، نمازش صحیح است .

6-استغفار بعد از سجده
        استحباب استغفار بعد از سجده اول وقتی بدن آرام گیرد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

7-اعضا در حال سجده
        بطلان نماز اگر سرانگشتان بزرگ پا در حال سجده روی زمین قرار نگیرد
        1062 - در سجده بنابر احتیاط واجب باید سر دو انگشت بزرگ پاها را به زمین بگذارد و اگر انگشتهای دیگر پا یا روی پا را به زمین بگذارد یابه واسطه بلند بودن ناخن ، سر شست به زمین نرسد نمازش باطل است .

8-اعضاء در حال سجده
        بطلان نماز اگر سرانگشتان پا در حال سجده روی زمین قرار نگیرد
        1062 - در سجده بنابر احتیاط واجب باید سر دو انگشت بزرگ پاها را به زمین بگذارد و اگر انگشتهای دیگر پا یا روی پا را به زمین بگذارد یابه واسطه بلند بودن ناخن ، سر شست به زمین نرسد نمازش باطل است .

        کیفیت سجده کسی که انگشت شست پای او بریده شده است
        1063 - کسی که مقداری از شست پایش بریده باید بقیه آن را به زمین بگذارد، واگر چیزی از آن نمانده یا اگر مانده خیلی کوتاه است باید بقیه انگشتان رابگذارد و اگر هیچ انگشت ندارد باید هر مقداری از پا باقی مانده به زمین بگذارد.

9-اعضاء در حال سجده اعضاء سجده
        لزوم زمین گذاردن کف دست در حال سجده و هر قسمت دست در حال ناچاری
        1061 - در سجده باید کف دست را بر زمین بگذارد ولی درحال ناچاری پشت دست هم مانعی ندارد، و اگر پشت دست ممکن نباشد باید مچ دست را بگذارد، و چنانچه آن را هم نتواند باید تا آرنج هر جا که میتواند بر زمین بگذارد و اگر آن هم ممکن نیست گذاشتن بازو کافی است .

10-اعضاء سجده
        بطلان نماز اگر در حال ذکر یکی از هفت عضو را عمدا از زمین بردارد
        1054 - اگر موقعی که ذکر سجده را می گوید یکی از هفت عضو را عمدا از زمین بردارد ، نماز باطل می شود ولی موقعی که مشغول گفتن ذکر نیست اگر غیر پیشانی جاهای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.

        جواز برداشتن و دوباره بر زمین گذاشتن غیر پیشانی در وقتی که مشغول ذکر نیست
        1054 - اگر موقعی که ذکر سجده را می گوید یکی از هفت عضو را عمدا از زمین بردارد ، نماز باطل می شود ولی موقعی که مشغول گفتن ذکر نیست اگر غیر پیشانی جاهای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.

        وظیفه کسی که پیش از تمام شدن ذکر سجده سهوا پیشانی یا جاهای دیگر را از زمین بردارد
        1055 - اگر پیش از تمام شدن ذکر سجده سهوا پیشانی را از زمین بردارد نمی توانددوباره به زمین بگذارد و باید آن را یک سجده حساب کند، ولی اگر جاهای دیگر راسهوا از زمین بردارد باید دو مرتبه به زمین بگذارد و ذکر را بگوید.

11-ايستادن قبل از سجده
        بطلان نماز اگر پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود
        1040 - بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود، و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است .

12-برخاستن از سجده
        حکم سجده کسی که بی اختیار پیشانیش از جای سجده بلند شود
        1071 - اگر پیشانی بی اختیار از جای سجده بلند شود چنانچه ممکن باشدباید نگذارد دوباره به جای سجده برسد و این یک سجده حساب می شود چه ذکر سجده راگفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگه دارد و بی اختیار دوباره به جای سجده برسدروی هم یک سجده حساب می شود و اگر ذکر نگفته باشد باید بگوید.

13-ترک دو سجده
        بطلان نماز در صورت ترک دو سجده از یک رکعت و یا اضافه دو سجده
        1046 - دو سجده روی هم یک رکن است که اگر کسی در نماز واجب عمدا یا از روی فراموشی هر دو را ترک کند یا دو سجده دیگر به آنها اضافه نماید، نمازش باطل است .

14-تقيه در سجده
        صحت سجده اگر در موقعیت تقیه روی فرش و مانند آن سجده کند
        1072 - جایی که انسان باید تقیه کند می تواند بر فرش و مانند آن سجده نماید ولازم نیست برای نماز به جای دیگر برود.

15-جنس سجده گاه
        لزوم سجده کردن بر زمین و چیزهای غیرخوراکی که از زمین می روید
        1076 - باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید مانند چوب و برگ درخت سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است ، اما سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشکال ندارد.

16-دعاء در سجده
        استحباب دعا و طلب حاجت از خدا در سجده
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        دعائی جهت طلب روزی که در حال سجده استحباب دارد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

17-ذكر سجده
        استحباب یا ... یا ... مرتبه گفتن سبحان ربی الاعلی و بحمده در سجده
        1049 - در سجده هر ذکری بگوید کافی است ولی احتیاط واجب آن است که مقدار ذکر از سه مرتبه "سبحان الله " یا یک مرتبه "سبحان ربی الأعلی و بحمده "کمتر نباشد و مستحب است "سبحان ربی الأعلی و بحمده " را سه یا پنچ یا هفت مرتبه بگوید.

        لزوم سه مرتبه سبحان الله یا یک مرتبه سبحان ربی الاعلی و بحمده در حال سجده
        1049 - در سجده هر ذکری بگوید کافی است ولی احتیاط واجب آن است که مقدار ذکر از سه مرتبه "سبحان الله " یا یک مرتبه "سبحان ربی الأعلی و بحمده "کمتر نباشد و مستحب است "سبحان ربی الأعلی و بحمده " را سه یا پنچ یا هفت مرتبه بگوید.

        کفایت مطلق ذکر در حال سجده به شرطی که به مقدار سه سبحان الله باشد
        1049 - در سجده هر ذکری بگوید کافی است ولی احتیاط واجب آن است که مقدار ذکر از سه مرتبه "سبحان الله " یا یک مرتبه "سبحان ربی الأعلی و بحمده "کمتر نباشد و مستحب است "سبحان ربی الأعلی و بحمده " را سه یا پنچ یا هفت مرتبه بگوید.

        لزوم آرام بودن بدن در موقع ذکر سجده
        1050 - در سجود باید به مقدار ذکر واجب ، بدن آرام باشد. و موقع گقتن ذکرمستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده اند بگوید، آرام بودن بدن لازم است .

        لزوم تجدید ذکر سجده اگر پیش از آنکه پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد سهوا ذکر بگوید
        1052 - اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد سهوا ذکر سجده را بگوید و پیش از آن که سر از سجده بردارد، بفهمد اشتباه کرده باید دوباره درحال آرام بودن ذکر را بگوید.

        بطلان نماز اگر در حال ذکر یکی از هفت عضو را عمدا از زمین بردارد
        1054 - اگر موقعی که ذکر سجده را می گوید یکی از هفت عضو را عمدا از زمین بردارد ، نماز باطل می شود ولی موقعی که مشغول گفتن ذکر نیست اگر غیر پیشانی جاهای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.

        جواز برداشتن و دوباره بر زمین گذاشتن غیر پیشانی در وقتی که مشغول ذکر نیست
        1054 - اگر موقعی که ذکر سجده را می گوید یکی از هفت عضو را عمدا از زمین بردارد ، نماز باطل می شود ولی موقعی که مشغول گفتن ذکر نیست اگر غیر پیشانی جاهای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.

        جواز برداشتن و دوباره به زمین گذاشتن غیر پیشانی در سجده در وقتی که مشغول ذکر است
        1054 - اگر موقعی که ذکر سجده را می گوید یکی از هفت عضو را عمدا از زمین بردارد ، نماز باطل می شود ولی موقعی که مشغول گفتن ذکر نیست اگر غیر پیشانی جاهای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد، اشکال ندارد.

        وظیفه کسی که پیش از تمام شدن ذکر سجده سهوا پیشانی یا جاهای دیگر را از زمین بردارد
        1055 - اگر پیش از تمام شدن ذکر سجده سهوا پیشانی را از زمین بردارد نمی توانددوباره به زمین بگذارد و باید آن را یک سجده حساب کند، ولی اگر جاهای دیگر راسهوا از زمین بردارد باید دو مرتبه به زمین بگذارد و ذکر را بگوید.

        جواز صلوات به قصد ذکر که در سجده واجب است
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

18-ذكر سجود
        ترجمه اذکار واجب و مستحب رکوع و سجود
        1121 - اگر عمدا قنوت نخواند قضا ندارد و اگر فراموش کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید مستحب است بایستد و بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید مستحب است بعد از رکوع قضا کند و اگر در سجده یادش بیاید مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.

19-زيادكردن سجده
        بطلان نماز در صورت ترک دو سجده از یک رکعت و یا اضافه دو سجده
        1046 - دو سجده روی هم یک رکن است که اگر کسی در نماز واجب عمدا یا از روی فراموشی هر دو را ترک کند یا دو سجده دیگر به آنها اضافه نماید، نمازش باطل است .

        بطلان نماز در صورت کم یا زیاد کردن یک سجده از روی عمد
        1047 - اگر عمدا یک سجده کم یا زیاد کند نماز باطل می شود، و اگر سهوا یک سجده کم کند حکم آن بعدا گفته خواهد شد.

20-سجده بر آهك
        صحت سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ
        1081 - سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر وکوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.

        صحت سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ و گچ و آهک پخته و کوره گلی
        1081 - سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر وکوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.

21-سجده بر آهك پخته
        صحت سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ و گچ و آهک پخته و کوزه گلی
        1081 - سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر وکوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.

22-سجده بر برگ
        نهی از سجده بر برگ تازه درخت مو
        1077 - احتیاط واجب آن است که بر برگ درخت مو اگر تازه باشد سجده نکنند.

23-سجده بر بلندى
        وظیفه کسی که پیشانیش را برای سجده روی چیزی بگذارد که از جای انگشتان پای او بلندتر از چهار انگشت بسته است
        1059 - اگر پیشانی را سهوا به چیزی بگذارد که از جای انگشتهای پا و سرزانوهای او بلندتر از چهار انگشت بسته است چنانچه بلندی آن به قدری است که نمی گویند در حال سجده است می تواند سر را بردارد و به چیزی که بلندی آن به اندازه چهار انگشت بسته یا کمتر است بگذارد، و می تواند سر را به روی آن چه به اندازه چهار انگشت یا کمتر است بکشد، و اگر بلندی آن به قدری است که می گویند در حال سجده است احتیاط واجب آن است که پیشانی را از روی آن به روی چیزی که بلندی آن به انداره چهار انگشت بسته یا کمتر است بکشد، و اگر کشیدن پیشانی ممکن نیست بنابر احتیاط واجب باید پیشانی را بلند کند و بر موضعی که بلندی زایدی ندارد بگذارد و نماز را تمام کند و دوباره بخواند.

        صحت مساقات در درختانی که برگ یا گل آن مورد استفاده است
        2239 - معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند یا درختی که ازگل آن استفاده می کنند اشکال ندارد.

24-سجده بر پشت دست
        جواز سجده به بر پشت دست و سنگ عقیق اگر چیزی برای سجده حتی لباس ندارد
        1084 - اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر دارد بواسطه سرما یاگرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند باید به لباسش اگر ازکتان یا پنبه است سجده کند و اگر از چیز دیگر است بر همان چیز سجده کندو اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آنهم ممکن نباشد به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.

25-سجده بر چيز نامناسب
        وظیفه کسی که در حال سجده بفهمد که پیشانی را به چیزی قرار داده که سجده بر آن درست نیست
        1088 - هرگاه در حال سجده بفهمد پیشانی را بر چیزی گذاشته که سجده بر آن باطل است اگر ممکن باشد باید پیشانی را از روی آن به روی چیزی که سجده بر آن صحیح است بکشد و اگر وقت تنگ است به دستوری که در مسأله پیش گفته شد عمل کند.

        صحت نماز اگر بعد از سجده بفهمد که پیشانی را روی چیزی گذاشته که سجده بر آن باطل است
        1089 - اگر بعد از سجده بفهمد پیشانی را روی چیزی گذاشته که سجده بر آن باطل است اشکال ندارد.

26-سجده بر خاک
        بطلان سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد
        1085 - سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد اگر بعد ازآن که مقداری فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.

        حکم سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد
        1085 - سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد اگر بعد ازآن که مقداری فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.

27-سجده بر خوراكى
        لزوم سجده کردن بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید
        1076 - باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید مانند چوب و برگ درخت سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است ، اما سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشکال ندارد.

        بطلان سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید
        1079 - سجده بر گلهایی که خوراکی نیستند صحیح است ولی سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید مانند گل بنفشه و گل گاو زبان صحیح نیست .

        بطلان سجده بر گیاهی که خوردن آن در بعضی شهرها معمول و در شهرهای دیگر معمول نیست
        1080 - سجده بر گیاهی که خوردن آن در بعضی از شهرها معمول است و در شهرهای دیگر معمول نیست و نیز سجده بر میوه نارس صحیح نیست .

28-سجده بر سنگ سياه
        صحت سجده بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگ سیاه
        1076 - باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید مانند چوب و برگ درخت سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است ، اما سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشکال ندارد.

29-سجده بر سنگ گچ
        صحت سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ و گچ و آهک پخته و کوزه گلی
        1081 - سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر وکوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.

30-سجده بر سنگ مرمر
        صحت سجده بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرکر و سنگ سیاه
        1076 - باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید مانند چوب و برگ درخت سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است ، اما سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشکال ندارد.

31-سجده بر سنگ معدن
        بطلان سجده بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره
        1076 - باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید مانند چوب و برگ درخت سجده کرد و سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز سجده کردن بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه باطل است ، اما سجده کردن بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشکال ندارد.

32-سجده بر عقيق
        جواز سجده بر پشت دست و سنگ عقیق اگر چیزی برای سجده حتی لباس ندارد
        1084 - اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر دارد بواسطه سرما یاگرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند باید به لباسش اگر ازکتان یا پنبه است سجده کند و اگر از چیز دیگر است بر همان چیز سجده کندو اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آنهم ممکن نباشد به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.

33-سجده بر فرش
        صحت سجده اگر در موقعیت تقیه روی فرش و مانند آن سجده کند
        1072 - جایی که انسان باید تقیه کند می تواند بر فرش و مانند آن سجده نماید ولازم نیست برای نماز به جای دیگر برود.

34-سجده بر كاغذ
        صحت سجده بر کاغذی که از جنسی باشد که سجده بر آن جایز است
        1082 - اگر کاغذ را از چیزی که سجده بر آن صحیح است مثلا از کاه ساخته باشند می شود بر آن سجده کرد و سجده بر کاغذی که از پنبه و مانند آن ساخته شده اشکال ندارد.

        صحت سجده بر کاغذی که از کاه یا پنبه و مانند آن ساخته شده
        1082 - اگر کاغذ را از چیزی که سجده بر آن صحیح است مثلا از کاه ساخته باشند می شود بر آن سجده کرد و سجده بر کاغذی که از پنبه و مانند آن ساخته شده اشکال ندارد.

35-سجده بر كوزه گلى
        صحت سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ و گچ و آهک پخته و کوزه گلی
        1081 - سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر وکوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.

36-سجده بر گچ
        صحت سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ
        1081 - سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر وکوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.

37-سجده بر گچ پخته
        صحت سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ و گچ و آهک پخته و کوزه گلی
        1081 - سجده بر سنگ آهک و سنگ گچ صحیح است بلکه به گچ و آهک پخته و آجر وکوزه گلی و مانند آن هم می شود سجده کرد.

38-سجده بر گل
        صحت سجده بر گلهائی که خوراکی نیستند
        1079 - سجده بر گلهایی که خوراکی نیستند صحیح است ولی سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید مانند گل بنفشه و گل گاو زبان صحیح نیست .

        بطلان سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد
        1085 - سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد اگر بعد ازآن که مقداری فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.

        حکم سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد
        1085 - سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد اگر بعد ازآن که مقداری فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.

39-سجده بر گياه
        بطلان سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید
        1079 - سجده بر گلهایی که خوراکی نیستند صحیح است ولی سجده بر دواهای خوراکی که از زمین می روید مانند گل بنفشه و گل گاو زبان صحیح نیست .

40-سجده بر لباس
        لزوم سجده بر لباس در صورتی که چیزی برای سجده نداشته باشد
        1084 - اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر دارد بواسطه سرما یاگرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند باید به لباسش اگر ازکتان یا پنبه است سجده کند و اگر از چیز دیگر است بر همان چیز سجده کندو اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آنهم ممکن نباشد به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.

41-سجده بر لغزنده
        بطلان سجده بر روی چیزی که بدن روی آن آرام نمی گیرد
        1073 - اگر روی چیزی که بدن روی آن آرام نمی گیرد سجده کند باطل است . ولی روی تشک پر یا چیز دیگری که بعد از سر گذاشتن و مقداری پایین رفتن آرام می گیرد سجده کند، اشکال ندارد.

        بطلان سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد
        1085 - سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد اگر بعد ازآن که مقداری فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.

        حکم سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد
        1085 - سجده بر گل و خاک سستی که پیشانی روی آن آرام نمی گیرد اگر بعد ازآن که مقداری فرو رفت آرام بگیرد اشکال ندارد.

42-سجده بر ميوه
        بطلان سجده بر میوه نارس
        1080 - سجده بر گیاهی که خوردن آن در بعضی از شهرها معمول است و در شهرهای دیگر معمول نیست و نیز سجده بر میوه نارس صحیح نیست .

43-سجده براى غيرخداوند
        حرمت سجده برای غیر خداوند متعال
        1090 - سجده کردن برای غیر خداوند متعال حرام میباشد و بعضی از مردم عوام که مقابل قبر امامان علیهم السلام پیشانی را به زمین می گذارند اگر برای شکر خداوندمتعال باشد اشکال ندارد و گرنه حرام است .

44-سجده در جماعت
        صحت نماز در صورت برداشتن سر در هر دو سجده سهوا پیش از امام
        1472 - اگر اشتباها سر بردارد و ببیند امام در سجده است باید به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده این اتفاق بیفتد برای زیاد شدن دو سجده که رکن است نماز باطل نمی شود.

        لزوم برگشتن به سجده در برداشتن سر از سجده سهوا پیش از امام
        1472 - اگر اشتباها سر بردارد و ببیند امام در سجده است باید به سجده برگردد و چنانچه در هر دو سجده این اتفاق بیفتد برای زیاد شدن دو سجده که رکن است نماز باطل نمی شود.

        بطلان نماز در صورت سر برداشتن امام در هر دو سجده پیش از برگشتن ماموم به سجده
        1473 - کسی که اشتباها پیش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به سجده برگردد،و هنوز به سجده نرسیده امام سر بردارد، نمازش صحیح است ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، نماز باطل است .

        صحت نماز در صورت سربرداشتن امام در یک سجده پیش از برگشتن ماموم به سجده
        1473 - کسی که اشتباها پیش از امام سر از سجده برداشته هرگاه به سجده برگردد،و هنوز به سجده نرسیده امام سر بردارد، نمازش صحیح است ولی اگر در هر دو سجده این اتفاق بیفتد، نماز باطل است .

        صحت نماز ماموم در صورت برنگشتن به سجده و رکوع
        1474 - اگر اشتباها سر از رکوع یا سجده بردارد و سهوا یا به خیال اینکه به امام نمی رسد به رکوع یا سجده نرود نمازش صحیح است .

        برگشتن ماموم به سجده به خیال سجده اول در حال سجده دوم امام
        1475 - اگر سر از سجده بردارد و ببیند امام در سجده است چنانچه به خیال این که سجده اول امام است ، به قصد این که با امام سجده کند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده باید بنابر احتیاط نماز را تمام کند و از سر بخواند و اگر به خیال اینکه سجده دوم است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده احتیاط آن است که نماز را فرادی تمام نماید اگر چه می تواند متابعت امام را بکند و به سجده رودو نماز را تمام کند.

        برگشتن ماموم به سجده به خیال سجده دوم در حال سجده اول امام
        1475 - اگر سر از سجده بردارد و ببیند امام در سجده است چنانچه به خیال این که سجده اول امام است ، به قصد این که با امام سجده کند به سجده رود و بفهمد سجده دوم امام بوده باید بنابر احتیاط نماز را تمام کند و از سر بخواند و اگر به خیال اینکه سجده دوم است به سجده رود و بفهمد سجده اول امام بوده احتیاط آن است که نماز را فرادی تمام نماید اگر چه می تواند متابعت امام را بکند و به سجده رودو نماز را تمام کند.

        صحت نماز اگر پیش از امام سهوا به سجده رود و برنگردد
        1478 - اگر سهوا پیش از امام به سجده رود، واجب است که سر برداردو باامام به سجده رود و نمازش صحیح است اگر چه احتیاط استحبابی دراین صورت اعاده نماز است و اگر برنداشت نمازش صحیح است .

        لزوم تبعیت از امام اگر پیش از او به سجده برود
        1478 - اگر سهوا پیش از امام به سجده رود، واجب است که سر برداردو باامام به سجده رود و نمازش صحیح است اگر چه احتیاط استحبابی دراین صورت اعاده نماز است و اگر برنداشت نمازش صحیح است .

45-سجده در زمين گل
        جواز سجده با اشاره سر و تشهد به حالت ایستاده اگر ناچار است در زمین گل نماز بخواند
        1074 - اگر انسان ناچار شود که در زمین گل نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید در حالی که ایستاده است برای سجده با سر اشاره کند و تشهد را ایستاده بخواند.

46-سجده در سراشيب
        لزوم بالاتر یا پائین تر نبودن جای پیشانی نسبت به جای زانوها و سر انگشتان پا مگر به اندازه انگشت بسته
        1057 - جای پیشانی نمازگزار باید از جاهای زانوهایش پست تر و بلندتراز چهار انگشت بسته نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که جای پیشانی او از جای انگشتانش پست تر و بلندتر از چهار انگشت بسته نباشد.

        اشکال داشتن پستی و بلندی پیشانی نسبت به جای زانوها و سرانگشتان در زمین سراشیب
        1058 - در زمین سراشیب که سراشیبی آن درست معلوم نیست احتیاط واجب آن است که جای پیشانی نمازگزار از جای انگشتهای پا و سر زانوهای او بیش از چهارانگشت بسته بلندتر نباشد.

47-سجده در نماز
        لزوم دو سجده بعد از هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب
        1045 - نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب بعد از رکوع دوسجده کند و سجده آن است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دوانگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد.

        لزوم نشستن و آرام گرفتن در بین سجده اول و دوم
        1056 - بعد از تمام شدن ذکر سجده اول باید بنشیند تا بدن آرام گیرد و دوباره به سجده رود.

48-سجده دوم
        بطلان نماز در اثر چسبیدن مهر به پیشانی و انجام سجده دوم به همان حال
        1086 - اگر در سجده اول مهر به پیشانی بچسبد و بدون اینکه مهر را بردارددوباره به سجده برود اشکال دارد ، بلکه نماز باطل است و باید اعاده کند.

49-سجده زن
        استحباب آنکه مرد اول دستها را و زن اول زانوها را به هنگام سجده رفتن بر زمین بگذارد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

50-سجده سهو
        واجب بودن وضو برای سجده سهو
        316 - برای شش چیز وضو گرفتن واجب است : اول : برای نمازهای واجب غیر از نمازمیت . دوم : برای سجده و تشهد فراموش شده ، اگر بین آنها و نماز حدثی از او سرزده مثلا بول کرده باشد. سوم : برای طواف واجب خانه کعبه . چهارم : اگر نذریا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد. پنجم : اگر نذر کرده باشد که جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند. ششم : برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده یابیرون آوردن آن از مستراح و مانند آن ، در صورتی که مجبور باشد دست یا جای دیگربدن خود را به خط قرآن برساند. ولی چنانچه معطل شدن به مقدار وضو بی احترامی به قرآن باشد، باید بدون این که وضو بگیرد، قرآن را از مستراح و مانند آن بیرون آورد، یا اگر نجس شده آب بکشد، و تا ممکن است از دست گذاشتن به خط قرآن خودداری کند.

        استحباب رعایت قبله در سجده سهو
        780 - نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله بجا آورد. و در سجده سهو هم احتیاط مستحب همین است .

        لزوم رعایت پوشش برای قضا سجده یا تشهد فراموش شده و سجده سهو
        790 - موقعی که انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را بجامی آورد، بلکه بنابر احتیاط واجب در موقع سجده سهو هم ، باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند.

        لازم نبودن سجده سهو در نماز نافله
        1197 - اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید لازم نیست بعد از نماز سجده سهو یا قضای سجده وتشهد را بجا آورد.

        عدم لزوم سجده سهو اگر در نماز احتیاط چیزی که رکن نیست سهوا زیاد یا کم شود
        1230 - اگر در نماز احتیاط چیزی که رکن نیست سهوا کم یا زیاد شود سجده سهوندارد .

        لزوم تقدیم نماز احتیاط اگر هم نماز احتیاط بر عهده او باشد و هم دو سجده سهو
        1233 - اگر نماز احتیاط و قضای یک سجده یا قضای یک تشهد یا دو سجده بر اوواجب شود باید اول نماز احتیاط را بجا آورد.

        وجوب دو سجده سهو اگر جائی که نباید سلام نماز را بدهد سلام بدهد
        1236 - برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعدا گفته می شود بجا آورد: اول : آنکه در بین نماز، سهوا حرف بزند. دوم : آنکه یک سجده را فراموش کند. سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت . و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول : در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد. دوم : آنکه تشهد را فراموش کند.

        وجوب دو سجده سهو اگر بین نماز ندانسته حرف بزند
        1236 - برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعدا گفته می شود بجا آورد: اول : آنکه در بین نماز، سهوا حرف بزند. دوم : آنکه یک سجده را فراموش کند. سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت . و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول : در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد. دوم : آنکه تشهد را فراموش کند.

        وجوب دو سجده سهو اگر تشهد را فراموش کند
        1236 - برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعدا گفته می شود بجا آورد: اول : آنکه در بین نماز، سهوا حرف بزند. دوم : آنکه یک سجده را فراموش کند. سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت . و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول : در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد. دوم : آنکه تشهد را فراموش کند.

        وجوب دو سجده سهو اگر در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند رکعت خوانده یا ... رکعت خوانده یا ... رکعت
        1236 - برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعدا گفته می شود بجا آورد: اول : آنکه در بین نماز، سهوا حرف بزند. دوم : آنکه یک سجده را فراموش کند. سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت . و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول : در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد. دوم : آنکه تشهد را فراموش کند.

        وجوب دو سجده سهو اگر یک سجده را فراموش کند
        1236 - برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعدا گفته می شود بجا آورد: اول : آنکه در بین نماز، سهوا حرف بزند. دوم : آنکه یک سجده را فراموش کند. سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت . و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول : در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد. دوم : آنکه تشهد را فراموش کند.

        لزوم دو سجده سهو در صورتی که سهوا در نماز حرف بزند
        1237 - اگر انسان اشتباها یا به خیال این که نمازش تمام شده حرف بزند بایددو سجده سهو بجا آورد.

        لازم نبودن سجده سهو برای سرفه و آه کشیدن
        1238 - برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست ،ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.

        وجوب دو سجده سهو اگر اشتباها آخ یا آه بگوید
        1238 - برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست ،ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.

        لازم نبودن سجده سهو اگر چیزی را غلط بخواند و دوباره بطور صحیح ادا کند
        1239 - اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست .

        کفایت دو سجده سهو اگر در نماز مدتی پی در پی حرف بزند
        1240 - اگر در نماز سهوا مدتی حرف بزند و تمام آنها یک مرتبه حساب شود، دوسجده سهو بعد از سلام نماز کافی است .

        استحباب دو سجده سهو اگر بیشتر یا کمتر از ... مرتبه تسبیحات اربعه بگوید
        1241 - اگر سهوا تسبیحات اربعه را نگوید یا بیشتر یا کمتر از سه مرتبه بگوید احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد.

        استحباب دو سجده سهو اگر تسبیحات اربعه را فراموش کند
        1241 - اگر سهوا تسبیحات اربعه را نگوید یا بیشتر یا کمتر از سه مرتبه بگوید احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد.

        استحباب دو سجده سهو اگر در جائیکه نباید سلام دهد سلام اول را بگوید
        1242 - اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهوا بگوید: "السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین " یا بگوید: "السلام علیکم و رحمة الله و برکاته "باید دو سجده سهو بنماید، ولی اگر اشتباها مقداری از این دو سلام را بگوید،یا بگوید: "السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته " احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا آورد.

        استحباب دو سجده سهو اگر در جائیکه نباید سلام دهد سلام دوم یا سوم را بطور ناقص ادا کند
        1242 - اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهوا بگوید: "السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین " یا بگوید: "السلام علیکم و رحمة الله و برکاته "باید دو سجده سهو بنماید، ولی اگر اشتباها مقداری از این دو سلام را بگوید،یا بگوید: "السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته " احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا آورد.

        لزوم دو سجده سهو اگر در جائیکه نباید سلام نماز را بگوید سلام دهد
        1242 - اگر در جایی که نباید سلام نماز را بگوید سهوا بگوید: "السلام علینا وعلی عباد الله الصالحین " یا بگوید: "السلام علیکم و رحمة الله و برکاته "باید دو سجده سهو بنماید، ولی اگر اشتباها مقداری از این دو سلام را بگوید،یا بگوید: "السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته " احتیاط مستحب آن است که دو سجده سهو بجا آورد.

        کفایت دو سجده سهو اگر در جائی که نباید سلام دهد اشتباها هر سه سلام را بگوید
        1243 - اگر در جایی که نباید سلام دهد اشتباها هر سه سلام را بگوید دوسجده سهو کافی است .

        تحقق معصیت در صورت ترک عمدی سجده سهو و وجوب تدارک فوری آن
        1246 - اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نیاورد معصیت کرده وواجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد وچنانچه سهوا بجا نیاورد هر وقت یادش آمد باید فورا انجام دهد و لازم نیست نماز رادوباره بخواند.

        وجوب تدارک فوری سجده سهو چنانچه فراموش شود
        1246 - اگر سجده سهو را بعد از سلام نماز عمدا بجا نیاورد معصیت کرده وواجب است هر چه زودتر آن را انجام دهد وچنانچه سهوا بجا نیاورد هر وقت یادش آمد باید فورا انجام دهد و لازم نیست نماز رادوباره بخواند.

        لازم نبودن سجده سهو اگر شک دارد که بر او واجب شده است یا نه
        1247 - اگر شک دارد که سجده سهو بر او واجب شده یا نه لازم نیست بجا آورد.

        کفایت دو سجده سهو اگر شک دارد که دو تا بر او واجب شده است یا چهار تا
        1248 - کسی که شک دارد مثلا دو سجده سهو بر او واجب شده یا چهار تا، اگر دوسجده بنماید کافی است .

        لزوم اعاده سجده سهو اگر اشتباعا یک سجده سهو و یا سه سجده کرده باشد
        1249 - اگر بداند یکی از دو سجده سهو را بجا نیاورده باید دو سجده سهوبجا آورد و اگر بداند سهوا سه سجده کرده ، باید دوباره دو سجده سهو بنماید.

        کیفیت سجده سهو و ذکری که در سجده باید گفت
        1250 - دستور سجده سهو این است که بعد از سلام نماز فورا نیت سجده سهو کند وپیشانی را به چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد و بگوید: " بسم الله و بالله و صلی الله علی محمد و آله "یا بسم الله و بالله اللهم صلی علی محمدو آل محمد " ولی بهتر است بگوید "بسم الله و بالله السلام علیک ایها النبی ورحمة الله و برکاته " بعد باید بنشیند و دوباره به سجده رود و یکی از ذکرهایی را که که گفته شد بگوید و بنشیند و بعد از خواندن تشهد سلام دهد.

        لزوم تقدیم قضای سجده و تشهد فراموش شده بر دو سجده سهو
        1256 - اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر رافراموش کرده باید قضای سجده ای را که فراموش کرده بجا آورد و بعد از آن دوسجده سهو بجا آورد چه کاری که نماز را باطل می کند کرده باشد یا نه و اگرتشهد رکعت آخر را فراموش کرده باشد باید قضای تشهد را بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.

        لزوم تقدیم قضای سجده و تشهد فراموش شده بر سجده سهو هر چند برای کار دیگری نیز سجده سهو بر او واجب شده باشد
        1261 - کسی که باید سجده یا تشهد را قضا نماید اگر برای کار دیگری هم سجده سهو بر او واجب شود باید بعد از نماز سجده یا تشهد را قضا نماید بعد سجده سهو را بجا آورد.

51-سجده شكر
        استحباب سجده شکر بعد از نماز و کیفیت آن
        1123 - مستحب است بعد از نماز سجده شکر نماید و همین قدر که پیشانی را به قصدشکر بر زمین بگذارد کافی است ، ولی بهتر است صد مرتبه یا سه مرتبه یا یک مرتبه "شکرا لله " یا "شکرا" یا "عفوا" بگوید و نیز مستحب است هر وقت نعمتی به انسان می رسد یا بلائی از او دور می شود سجده شکر بجا آورد.

        استحباب سجده شکر هر گاه نعمتی به انسان می رسد یا بلائی از او دور می شود
        1123 - مستحب است بعد از نماز سجده شکر نماید و همین قدر که پیشانی را به قصدشکر بر زمین بگذارد کافی است ، ولی بهتر است صد مرتبه یا سه مرتبه یا یک مرتبه "شکرا لله " یا "شکرا" یا "عفوا" بگوید و نیز مستحب است هر وقت نعمتی به انسان می رسد یا بلائی از او دور می شود سجده شکر بجا آورد.

52-سجده غير اختيارى
        سجده نبودن برخورد غیراختیاری پیشانی با محل سجده
        1071 - اگر پیشانی بی اختیار از جای سجده بلند شود چنانچه ممکن باشدباید نگذارد دوباره به جای سجده برسد و این یک سجده حساب می شود چه ذکر سجده راگفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگه دارد و بی اختیار دوباره به جای سجده برسدروی هم یک سجده حساب می شود و اگر ذکر نگفته باشد باید بگوید.

53-سجده غيرعادى
        بطلان سجده بطور غیر معمول
        1064 - اگر به طور غیر معمول سجده کند مثلا سینه و شکم را به زمین بچسباند بنابر احتیاط مستحب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر پاها را دراز کند،اگرچه هفت عضوی که گفته شد به زمین برسد بنابراحتیاط واجب باید نماز رادوباره بخواند.

54-سجده فراموش شده
        لازم نبودن وظایف مستحاضه برای خواندن نماز احتیاط یا سجده و تشهد فراموش شده و سجده سهو
        402 - زن مستحاضه ، برای هر نمازی چه واجب باشد و چه مستحب ، باید وضوبگیرد. و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند، یا بخواهدنمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه گفته شد انجام دهد. ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

55-سجده مرد
        استحباب آنکه مرد اول دستها را و زن اول زانوها را به هنگام سجده رفتن بر زمین بگذارد
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

56-سوره سجده دار
        بطلان نماز اگر یکی از چهار سوره ای که آیه سجده دارد بخواند
        983 - اگر در نماز یکی از چهار سوره ای را که آیه سجده دارد و در مسأله 355گفته شد عمدا بخواند، نمازش باطل است .

        وظیفه کسی که اشتباها مشغول خواندن سوره ای شود که سجده واجب دارد
        984 - اگر اشتباها مشغول خواندن سوره ای شود که سجده واجب دارد، چنانچه پیش ازرسیدن به آیه سجده بفهمد، باید آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند. و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد، باید در بین نماز با اشاره سجده آن رابجا آورد و به همان سوره که خوانده اکتفا نماید.

57-شرائط سجده
        لزوم ایستادن بعد از ذکر رکوع و سجده رفتن پس از آرام گرفتن بدن
        1040 - بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود، و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است .

        لزوم قدری بی حرکت نشستن بعد از سجده دوم رکعت اول و سومی که تشهد ندارد
        1075 - در رکعت اول و رکعت سومی که تشهد ندارد مثل رکعت سوم نماز ظهر و عصرو عشا اگر بعد از سجده دوم بدون آنکه مقداری بنشیند برای رکعت بعد برخیزدنمازش صحیح است ، ولی بنابر احتیاط واجب باید بعد از سجده دوم قدری بی حرکت بنشیند و بعد برخیزد.

58-شرايط سجده
        بطلان نماز اگر پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود
        1040 - بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود، و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است .

59-شك در بجا آوردن سجده
        لزوم اعده نماز اگر در تشهد یا بعد از ایستادن در بجا آوردن دو سجده شک کند و همان موقع نسبت به رکعات نماز نیز شک کند و به دستور شک در
        1206 - اگر موقعی که تشهد می خواند یا بعد از ایستادن شک کند که دو سجده رابجا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بیفتد صحیح می باشد برای او پیش آید، مثلا شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت ، به احتیاط واجب باید به دستور آن شک عمل کند و نمازش را هم دوباره بخواند.

        بطلان نماز اگر پیش از تشهد یا ایستادن شک در بجا آوردن دو سجد کند و همان موقع در رکعات نماز نیز شک کند
        1207 - اگر پیش از آنکه مشغول تشهد شود یا در رکعتهایی که تشهد ندارد پیش ازایستادن شک کند که دو سجده را بجا آورده یا نه ، و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دو سجده صحیح است برایش پیش آید، نمازش باطل است .

60-شك در سجده
        بی اعتباری شک در شرائط رکوع یا سجود بعد از گذشتن از آنها
        1170 - اگر بعد از رکوع یا سجود شک کند که کارهای واجب آن مانند ذکر و آرام بودن بدن را انجام داده یا نه باید به شک خود اعتنا نکند.

        لزوم بجا آوردن سجده اگر در حال برخاستن شک کند که بجا آورده یا نه
        1172 - اگر در حال برخاستن شک کند که تشهد را بجا آورده یا نه بایداعتنا نکند، ولی اگر شک کند که سجده را بجا آورده یا نه باید برگردد و بجا آورد.

        بی اعتباری شک اگر کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند موقع خواندن حمد یا تسبیحات شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه
        1173 - کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهدرا بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد.

        لزوم بجا آوردن سجده یا تشهد اگر کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند قبل از حمد یا تسبیحات نسبت به آنها شک کند
        1173 - کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهدرا بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد.

61-صلوات در سجده
        استحباب صلوات در سجده ها
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

        جواز صلوات به قصد ذکر که در سجده واجب است
        1091 - در سجده چند چیز مستحب است :1- کسی که ایستاده نماز می خواند بعد از آنکه سر از رکوع برداشت و کاملا ایستاد وکسی که نشسته نماز می خواند بعد از آن که کاملا نشست برای رفتن به سجده تکبیربگوید.2- موقعی که مرد می خواهد به سجده برود اول دستها را و زن اول زانوها را به زمین بگذارد.3- بینی را به مهر یا چیزی که سجده بر آن صحیح است بگذارد.4- درحال سجده انگشتان دست را به هم بچسباند و برابر گوش بگذارد بطوری که سرآنها رو به قبله باشد.5- در سجده دعا کند و از خدا حاجت بخواهد و این دعا را بخواند: "یا خیرالمسؤولین و یا خیرالمعطین ارزقنی و ارزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم "، یعنی ای بهترین کسی که از او سؤال می کنند و ای بهترین عطا کنندگان ، روزی بده به من وعیال من از فضل خودت ، پس به درستی که تو دارای فضل بزرگی .6- بعد از سجده بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد.7- بعد از هر سجده وقتی نشست و بدنش آرام گرفت تکبیر بگوید.8- بعد از سجده اول بدنش که آرام گرفت "استغفر الله ربی و اتوب الیه " بگوید.9- سجده را طول بدهد و در موقع نشستن دستها را روی رانها بگذارد.10- برای رفتن به سجده دوم در حال آرامی بدن "الله اکبر" بگوید.11- در سجده ها صلوات بفرستد و اگر آن را به قصد ذکری که در سجده ها دستورداده اند بگوید اشکال ندارد.12- در موقع بلند شدن ، دستها را بعد از زانوها از زمین بردارد .13- مردها آرنجها و شکم را به زمین نچسبانند و بازوها را از پهلو جدا نگاه دارندو زنها آرنجها و شکم را بر زمین بگذارند و اعضای بدن را به یکدیگر بچسبانند.و مستحبات دیگر سجده در کتابهای مفصل گفته شده است .

62-طمأنينه در سجده
        صحت نماز اگر بعد از سر برداتشن از سجده بفهمد که طمانینه را مراعات نکرده است
        1053 - اگر بعد از آن که سر از سجده برداشت ، بفهمد که پیش از آرام گرفتن بدن ذکر را گفته یا پیش از آن که ذکر سجده تمام شود سر برداشته ، نمازش صحیح است .

63-طول دادن سجده
        بهم نخوردن موالات نماز در صورت طول دادن رکوع و سجود و خواندن سجود و خواندن سوره های بزرگ
        1116 - طول دادن رکوع و سجود و خواندن سوره های بزرگ موالات را به هم نمی زند.

64-عجز از سجده
        کیفیت سجده کسی که در پیشانی او دمل یا زخم باشد
        1066 - اگر در پیشانی دمل و مانند آن باشد، چنانچه ممکن است باید با جای سالم پیشانی سجده کند. و اگر ممکن نیست باید زمین را گود کند و دمل را در گودال و جای سالم را به مقداری که برای سجده کافی باشد بر زمین بگذارد.

        کیفیت سجده کسی که در پیاشنی او دمل یا زخم باشد
        1067 - اگر دمل یا زخم تمام پیشانی را گرفته باشد باید به یکی از دو طرف پیشانی سجده کند و اگر ممکن نیست ، به چانه و اگر به چانه هم ممکن نیست باید به هر جای از صورت که ممکن است سجده کند. و اگر به هیچ جای از صورت ممکن نیست ، باید با جلو سر سجده نماید.

        کیفیت سجده کسی که نمی تواند پیشانی را به زمین برساند
        1068 - کسی که نمیتواند پیشانی را به زمین برساند باید به قدری که می تواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را که سجده بر آن صحیح است روی چیز بلندی گذاشته و طوری پیشانی را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است ولی باید کف دستها وزانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمین بگذارد.

        کیفیت سجده کسی که هیج نمی تواند خم شود
        1069 - کسی که هیچ نمی تواند خم شود باید برای سجده بنشیند و با سراشاره کند، و اگر نتواند باید با چشمها اشاره نماید و در هر دو صورت احتیاطواجب آن است که اگر می تواند بقدری مهر را بلند کند که پیشانی را بر آن بگذارد و اگر نمی تواند احتیاط مستحب آن است که مهر را بلند کند و به پیشانی بگذاردو اگر با سر یا چشمها هم نمی تواند اشاره کند باید در قلب نیت سجده کند و بنابراحتیاط واجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره نماید.

        کیفیت سجده کسی که نمی تواند بنشیند
        1070 - کسی که نمی تواند بنشیند باید ایستاده نیت سجده کند و چنانچه می تواندبرای سجده با سر اشاره کند، و اگر نمی تواند با چشمها اشاره نماید، و اگر این راهم نمی تواند در قلب نیت سجده کند و بنابر احتیاط واجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره نماید.

65-فقدان سجده گاه
        ممنوعیت تیمم برای کسی که اگر صبر کند آب پیدا خواهد کرد
        266 - اگر غیر از آب آلوده مضاف ، آب دیگری برای وضو ندارد، چنانچه وقت نمازتنگ است ، باید تیمم کند و اگر وقت دارد، باید صبر کند تا آب صاف شود و وضو بگیرد.

        جواز سجده بر پشت دست و سنگ عقیق اگر چیزی برای سجده حتی لباس ندارد
        1084 - اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر دارد بواسطه سرما یاگرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند باید به لباسش اگر ازکتان یا پنبه است سجده کند و اگر از چیز دیگر است بر همان چیز سجده کندو اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آنهم ممکن نباشد به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.

        لزوم سجده بر لباس در صورتیکه چیزی برای سجده نداشته باشد
        1084 - اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است ندارد یا اگر دارد بواسطه سرما یاگرمای زیاد و مانند اینها نمی تواند بر آن سجده کند باید به لباسش اگر ازکتان یا پنبه است سجده کند و اگر از چیز دیگر است بر همان چیز سجده کندو اگر آن هم نیست باید بر پشت دست و چنانچه آنهم ممکن نباشد به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.

66-قرآن خواندن در سجده
        کراهت قرآن خواندن در سجده
        1092 - قرآن خواندن در سجده مکروه است و نیز مکروه است برای برطرف کردن گردو غبار جای سجده را فوت کند و اگر در اثر فوت کردن دو حرف از دهان بیرون آید نماز باطل است . و غیر اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است .

67-قضاء سجده
        لزوم رعایت قبله در نماز احتیاط و قضا سجده و تشهد فراموش شده
        780 - نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله بجا آورد. و در سجده سهو هم احتیاط مستحب همین است .

        لزوم رعایت پوشش برای قضا سجده یا تشهد فراموش شده و سجده سهو
        790 - موقعی که انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را بجامی آورد، بلکه بنابر احتیاط واجب در موقع سجده سهو هم ، باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند.

        لزوم تقدیم نماز احتیاط اگر هم نماز احتیاط بر عهده او باشد و هم قضا تشهد یا سجده
        1233 - اگر نماز احتیاط و قضای یک سجده یا قضای یک تشهد یا دو سجده بر اوواجب شود باید اول نماز احتیاط را بجا آورد.

        لزوم رعایت تمام شرائط نماز برای قضا سجده و تشهد فراموش شده
        1251 - سجده و تشهدی را که انسان فراموش کرده و بعد از نماز قضای آن را بجامی آورد باید تمام شرایط نماز مانند پاک بودن بدن و لباس و رو به قبله بودن وشرطهای دیگر را داشته باشد.

        لزوم رعایت ترتیب در قضا سجده و تشهد فراموش شده
        1253 - اگر یک سجده و تشهد را فراموش کند احتیاط واجب آن است که هرکدام را اول فراموش کرده اول قضا نماید واگر نداند کدام اول فراموش شده باید احتیاطایک سجده و تشهد و بعد یک سجده دیگر بجا آورد یا یک تشهد و یک سجده و بعدیک تشهد دیگر بجا آورد تا یقین کند سجده و تشهد را به ترتیبی که فراموش کرده قضا نموده است .

        لزوم تجدید قضا سجده و تشهد فراموش شده به نحوی که رعایت ترتیب بشود
        1254 - اگر به خیال این که اول سجده را فراموش کرده اول قضای آن را بجا آوردو بعد از خواندن تشهد یادش بیاید که اول تشهد را فراموش کرده احتیاط واجب آن است که دوباره سجده را قضا نماید و نیز اگر به خیال این که اول تشهد رافراموش کرده اول قضای آن را بجا آورد و بعد از سجده یادش بیاید که اول سجده را فراموش کرده بنابر احتیاط واجب باید دوباره تشهد را بخواند.

        لازم نبودن اعاده نماز اگر بین نماز و قضای سجده یا تشهد از وضعیت نماز خارج شود
        1255 - اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که اگر عمدا یا سهوادر نماز اتفاق بیافتد نماز باطل می شود مثلا پشت به قبله نماید باید قضای سجده و تشهد را بجا آورد و نمازش صحیح است .

        لزوم تقدیم قضای سجده و تشهد فراموش شده بر دو سجده سهو
        1256 - اگر بعد از سلام نماز یادش بیاید که یک سجده از رکعت آخر رافراموش کرده باید قضای سجده ای را که فراموش کرده بجا آورد و بعد از آن دوسجده سهو بجا آورد چه کاری که نماز را باطل می کند کرده باشد یا نه و اگرتشهد رکعت آخر را فراموش کرده باشد باید قضای تشهد را بجا آورد و بعد از آن دو سجده سهو بجا آورد.

        لزوم تقدیم قضای سجده و تشهد فراموش شده بر سجده سهو هر چند برای کار دیگری نیز سجده سهو بر او واجب شده باشد
        1261 - کسی که باید سجده یا تشهد را قضا نماید اگر برای کار دیگری هم سجده سهو بر او واجب شود باید بعد از نماز سجده یا تشهد را قضا نماید بعد سجده سهو را بجا آورد.

68-قضاى سجده
        وظیفه کسی که بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که سجده سهو بخواهد
        1257 - اگر بین سلام نماز و قضای سجده یا تشهد کاری کند که برای آن سجده سهوواجب می شود مثل آن که سهوا حرف بزند باید سجده یا تشهد را قضا کند.

69-قوام سجده
        تحقق نیافتن سجده در صورتی که پیشانی به زمین نرسد عمدا باشد یا سهوا
        1048 - اگر پیشانی را عمدا یا سهوا به زمین نگذارد سجده نکرده است اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد، ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهوا جاهای دیگر رابه زمین نرساند یا سهوا ذکر نگوید سجده صحیح است .

        صحت سجده اگر پیشانی روی زمین باشد و سهوا جاهای دیگر به زمین نرسد
        1048 - اگر پیشانی را عمدا یا سهوا به زمین نگذارد سجده نکرده است اگر چه جاهای دیگر به زمین برسد، ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهوا جاهای دیگر رابه زمین نرساند یا سهوا ذکر نگوید سجده صحیح است .

70-كم كردن سجده
        بطلان نماز در صورت کم یا زیاد کردن یک سجده از روی عمد
        1047 - اگر عمدا یک سجده کم یا زیاد کند نماز باطل می شود، و اگر سهوا یک سجده کم کند حکم آن بعدا گفته خواهد شد.

71-محل سجده
        بطلان سجده در صورتی که مهر بقدری چرک باشد که پیشانی به خود مهر نرسد
        1060 - باید بین پیشانی و آنچه بر آن سجده می کند چیزی نباشد، پس اگر مهر به قدری چرک باشد که پیشانی به خود مهر نرسد سجده باطل است ، ولی اگر مثلا رنگ مهرتغییر کرده باشد، اشکال ندارد.

        صحت سجده بر مهر پاکی که روی فرش نجس قرار دارد
        1065 - مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده میکند باید پاک باشد ولی اگر مثلا مهررا روی فرش نجس بگذارد یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد اشکال ندارد.

        صحت سجده بر مهر پاکی که طرف دیگر آن نجس است
        1065 - مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده میکند باید پاک باشد ولی اگر مثلا مهررا روی فرش نجس بگذارد یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد اشکال ندارد.

        لزوم پاک بودن مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می کند
        1065 - مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده میکند باید پاک باشد ولی اگر مثلا مهررا روی فرش نجس بگذارد یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف پاک آن بگذارد اشکال ندارد.

72-مستحبات سجده
        استحباب ... یا ... مرتبه گفتن سبحان ربی الاعلی و بحمده در سجده
        1049 - در سجده هر ذکری بگوید کافی است ولی احتیاط واجب آن است که مقدار ذکر از سه مرتبه "سبحان الله " یا یک مرتبه "سبحان ربی الأعلی و بحمده "کمتر نباشد و مستحب است "سبحان ربی الأعلی و بحمده " را سه یا پنچ یا هفت مرتبه بگوید.

73-مكروهات سجده
        کراهت فوت کردن جای سجده
        1092 - قرآن خواندن در سجده مکروه است و نیز مکروه است برای برطرف کردن گردو غبار جای سجده را فوت کند و اگر در اثر فوت کردن دو حرف از دهان بیرون آید نماز باطل است . و غیر اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است .

        کراهت قرآن خواندن در سجده
        1092 - قرآن خواندن در سجده مکروه است و نیز مکروه است برای برطرف کردن گردو غبار جای سجده را فوت کند و اگر در اثر فوت کردن دو حرف از دهان بیرون آید نماز باطل است . و غیر اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است .

74-مهر سجده
        بطلان نماز در اثر چسبیدن مهر به پیشانی و انجام سجده دوم به همان حال
        1086 - اگر در سجده اول مهر به پیشانی بچسبد و بدون اینکه مهر را بردارددوباره به سجده برود اشکال دارد ، بلکه نماز باطل است و باید اعاده کند.

        وظیفه کسی که در اثنا نماز مهر سجده اش گم شود
        1087 - اگر در بین نماز چیزی که بر آن سجده می کند گم شود و چیزی که سجده بر آن صحیح است نداشته باشد چنانچه وقت وسعت دارد باید نماز را بشکند و اگروقت تنگ است باید به لباسش اگر از پنبه یا کتان است سجده کند و اگر ازچیز دیگری است بر همان چیز و اگر آنهم ممکن نیست بر پشت دست و اگر آن هم نمی شود به چیز معدنی مانند انگشتر عقیق سجده نماید.

75-نيت سجده
        صحت نماز اگر سجده اول را به خیال آنکه سجده دوم است بجا آورد
        1113 - اگر سجده اول را به خیال این که سجده دوم است یا سجده دوم را به خیال اینکه سجده اول است بجا آورد نماز صحیح است و سجده اول او سجده اول و سجده دوم او سجده دوم حساب می شود.

        صحت نماز اگر سجده دوم را به خیال آنکه سجده اول است بجا آورد
        1113 - اگر سجده اول را به خیال این که سجده دوم است یا سجده دوم را به خیال اینکه سجده اول است بجا آورد نماز صحیح است و سجده اول او سجده اول و سجده دوم او سجده دوم حساب می شود.

76-وسيله سجده
        صحیح بودن سجده بر چیزهائی که از زمین می روید و خوراک حیوان است
        1078 - سجده بر چیزهایی که از زمین می روید و خوراک حیوان است مثل علف و کاه صحیح است .

        تربت امام حسین علیه السلام، خاک، سنگ و گیاه به ترتیب با فضیلت ترین وسیله برای سجده
        1083 - برای سجده بهتر از هر چیز تربت حضرت سیدالشهدا علیه السلام می باشد، بعد از آن خاک ، بعد از خاک سنگ ، و بعد از سنگ گیاه است .

77-وضعيت سجده
        لزوم روی زمین قرار گرفتن پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دو انگشت بزرگ پا در حال سجده
        1045 - نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب بعد از رکوع دوسجده کند و سجده آن است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دوانگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد.

        لزوم بالاتر یا پائین تر نبودن جای پیشانی نسبت به جای زانوها و سرانگشتان پا مگر به اندازه انگشت بسته
        1057 - جای پیشانی نمازگزار باید از جاهای زانوهایش پست تر و بلندتراز چهار انگشت بسته نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که جای پیشانی او از جای انگشتانش پست تر و بلندتر از چهار انگشت بسته نباشد.

        لزوم بالا تر یا پایین تر نبودن جای پیشانی نسبت به جای زانوها و سر انگشتان پا مگر به اندازه انگشت بسته
        1057 - جای پیشانی نمازگزار باید از جاهای زانوهایش پست تر و بلندتراز چهار انگشت بسته نباشد، بلکه احتیاط واجب آن است که جای پیشانی او از جای انگشتانش پست تر و بلندتر از چهار انگشت بسته نباشد.

78-فراموش كردن سجده
        لازم نبودن وضو جدید برای سجده و تشهد فراموش شده و نماز احتیاط در مورد سلسل الغائط
        312 - کسی که غائط پی در پی از او خارج می شود، باید برای هر نمازی وضوبگیرد و و فورا مشغول نماز شود. ولی برای بجا آوردن سجده و تشهد فراموش شده ونماز احتیاط که باید بعد از نماز انجام داد، در صورتی که آنها را بعد از نماز فورا بجا بیاورد، وضو گرفتن لازم نیست .

        واجب بودن وضو برای سجده و تشهد فراموش شده
        316 - برای شش چیز وضو گرفتن واجب است : اول : برای نمازهای واجب غیر از نمازمیت . دوم : برای سجده و تشهد فراموش شده ، اگر بین آنها و نماز حدثی از او سرزده مثلا بول کرده باشد. سوم : برای طواف واجب خانه کعبه . چهارم : اگر نذریا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد. پنجم : اگر نذر کرده باشد که جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند. ششم : برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده یابیرون آوردن آن از مستراح و مانند آن ، در صورتی که مجبور باشد دست یا جای دیگربدن خود را به خط قرآن برساند. ولی چنانچه معطل شدن به مقدار وضو بی احترامی به قرآن باشد، باید بدون این که وضو بگیرد، قرآن را از مستراح و مانند آن بیرون آورد، یا اگر نجس شده آب بکشد، و تا ممکن است از دست گذاشتن به خط قرآن خودداری کند.

        لازم نبودن قضا سجده یا تشهد فراموش شده در نماز نافله
        1197 - اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید لازم نیست بعد از نماز سجده سهو یا قضای سجده وتشهد را بجا آورد.

        بطلان نماز اگر در حال ایستاده بین ... و ... و ... شک کند و از طرفی متوجه شود یک سجده از رکعت پیش بجا نیاورده است
        1208 - اگر موقعی که ایستاده ، بین سه و چهار یا بین سه و چهار و پنج شک کند ویادش بیاید که دو سجده یا یک سجده از رکعت پیش بجا نیاورده ، نمازش باطل است .

        لازم نبودن قضا تشهد یا سجده فراموش شده در نماز احتیاط
        1232 - اگر در نماز احتیاط تشهد یا یک سجده را فراموش کند احتیاط آن است که بعد از سلام آن را قضا نماید اگر چه واجب نیست .

        وجوب دو سجده سهو اگر یک سجده را فراموش کند
        1236 - برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعدا گفته می شود بجا آورد: اول : آنکه در بین نماز، سهوا حرف بزند. دوم : آنکه یک سجده را فراموش کند. سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت . و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول : در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد. دوم : آنکه تشهد را فراموش کند.

        لزوم بجا آوردن سجده یا تشهد فراموش شده اگر پیش از رکوع رکعت بعد متوجه شود
        1244 - اگر یک سجده یا تشهد را فراموش کند و پیش از رکوع رکعت بعد یادش بیاید باید برگردد و بجا آورد.

        لزوم قضا سجده یا تشهد فراموش شده بعد از سلام نماز اگر در رکوع یا بعد از آن متوجه شود
        1245 - اگر در رکوع یا بعد از آن یادش بیاید که یک سجده یا تشهد را از رکعت پیش فراموش کرده باید بعد از سلام نماز سجده یا تشهد را قضا نماید و بعد ازآن دو سجده سهو بجا آورد.

        لزوم تکرار سجده و تشهد قشاء اگر چند مرتبه سجده یا تشهد را فراموش کند
        1252 - اگر سجده یا تشهد را چند دفعه فراموش کند مثلا یک سجده از رکعت اول ویک سجده از رکعت دوم فراموش نماید باید بعد از نماز قضای هر دو را باسجده های سهوی که برای آنها لازم است بجا آورد و لازم نیست معین کند که قضای کدام یک از آنها است .

        وظیفه کسی که نمی داند سجده را فراموش کرده است یا تشهد را
        1258 - اگر نداند که سجده را فراموش کرده یا تشهد را به احتیاط واجب بایدهر دو را قضا نماید و هر کدام را اول بجا آورد اشکال ندارد و باید یک بار سجده سهو نیز بجا آورد.

        واجب نبودن قضا سجده یا تشهد اگر شک داشته باشد که فراموش کرده است یا نه
        1259 - اگر شک دارد که سجده یا تشهد را فراموش کرده یا نه واجب نیست قضانماید.

        لزوم قضا سجده یا تشهد فراموش شده اگر شک کند که پیش از رکوع رکعت بعد بجا آورده یا نه
        1260 - اگر بداند سجده یا تشهد را فراموش کرده و شک کند که پیش از رکوع رکعت بعد بجا آورده یا نه ، احتیاط واجب آن است که آن را قضا نماید.

        لزوم قضا سجده یا تشهد فراموش شده اگر نسبت به قضا آنها شک داشته باشد
        1262 - اگر شک دارد که بعد از نماز قضای سجده یا تشهد فراموش شده را بجاآورده یا نه چنانچه وقت نماز نگذشته باید سجده یا تشهد را قضا نماید و اگروقت نماز هم گذشته بنابر احتیاط واجب باید سجده یا تشهد را قضا نماید.

        بطلان نماز اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید دو سجده از رکعت قبل را فراموش کرده است
        1266 - اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش فراموش کرده نمازش باطل است ، و اگر پیش از رسیدن به رکوع یادش بیاید باید برگردد ودو سجده را بجا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز راتمام کند.

        لزوم بجا آوردن دو سجده فراموش شده اگر قبل از رسیدن به رکوع متوجه شود
        1266 - اگر بعد از رسیدن به رکوع یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش فراموش کرده نمازش باطل است ، و اگر پیش از رسیدن به رکوع یادش بیاید باید برگردد ودو سجده را بجا آورد و برخیزد و حمد و سوره یا تسبیحات را بخواند و نماز راتمام کند.

        لزو بجا آوردن دو سجده رکعت آخر اگر قبل از سلام متوجه شود فراموش شده اند
        1267 - اگر پیش از گفتن " السلام علینا " یادش بیاید که دو سجده رکعت آخر رابجا نیاورده باید دو سجده را بجا آورد و دوباره تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

        بطلان نماز اگر بعد از خارج شدن از وضعیت نماز متوجه شود دو سجده آخر را بجا نیاورده است
        1270 - هرگاه بعد از سلام نماز عملی انجام دهد که اگر در نماز عمدا یا سهوااتفاق بیفتد نماز را باطل می کند مثلا پشت به قبله نماید و بعد یادش بیاید که دو سجده آخر را بجا نیاورده نمازش باطل است ولی اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می کند یادش بیاید باید برگردد و دو سجده ای را که فراموش کرده بجا آورد و تشهد و سلام را دوباره بعد از آن بگوید و دو سجده سهو برای سلامی که اول گفته بجا آورد و نمازش صحیح است و احتیاط مستحب آن است که اصل نماز را بعد از آن اعاده نماید.

        لزوم بجا آوردن دو سجده آخر اگر بعد از سلام و قبل از خارج شدن از وضعیت نماز متوجه وشد بجا نیاورده است
        1270 - هرگاه بعد از سلام نماز عملی انجام دهد که اگر در نماز عمدا یا سهوااتفاق بیفتد نماز را باطل می کند مثلا پشت به قبله نماید و بعد یادش بیاید که دو سجده آخر را بجا نیاورده نمازش باطل است ولی اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می کند یادش بیاید باید برگردد و دو سجده ای را که فراموش کرده بجا آورد و تشهد و سلام را دوباره بعد از آن بگوید و دو سجده سهو برای سلامی که اول گفته بجا آورد و نمازش صحیح است و احتیاط مستحب آن است که اصل نماز را بعد از آن اعاده نماید.
در باره ما  | تماس با ما |  نظر دهی | سایت جایگزین
خدمات تلفن همراه
مراجعه: 245,200,500