احکام شرعی - احکام خمس/ - گنج - تطابق با فتوای آیت الله العظمی سیستانی

1806 - گنج مالی است که در زمین یا درخت یا کوه یا دیوار پنهان باشد و کسی آن را پیدا کند، و طوری باشد که به آن گنج بگویند.

1807 - اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند، ( مي تواند آن را حيازت كند، يعني براي خود بگيرد ولي بايد خمس آن رابدهد.) مال خود اوست و باید خمس آن را بدهد.

1808 - ( نصاب گنج 105 مثقال نقره مسكوك يا 15 مثقال طلاي مسكوك است ، يعني اگر قيمت چيزي را كه از گنج به دست مي آورد، مساوي با قيمت يكي از اين دو باشد،خمس در آن واجب است .) نصاب گنج 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج به دست می آورد، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهد.

1809 - ( اگر در زميني كه از ديگري خريده گنجي پيدا كند و بداند مال كساني كه قبلا مالك آن زمين بوده اند نيست و نداند كه تعلق به مسلمان يا ذمي دارد كه خوداو يا وارثش زنده مي باشند مي تواند آن گنج را حيازت كند ولي بايد خمس آن رابدهدو اگر احتمال دهد كه مال مالك قبلي است در صورتي كه بر زمين و همچنين بر گنج ياجاي آن به تبعيت زمين دست داشته باشد، بايد به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شودمال او نيست به كسي كه پيش از او مالك زمين بوده و بر او دست داشته اطلاع دهدو به همين ترتيب به تمام كساني كه پيش از او مالك زمين بوده اند و بر آن دست داشته اند خبر دهد و اگر معلوم شود مال هيچ يك آنان نيست مي تواند آن را حيازت كند ولي بايد خمس آن را بدهد.) اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و بداند مال کسانی که قبلا مالک آن زمین بوده اند نیست ، مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد ولی اگر احتمال دهد که مال یکی از آنان است ، باید به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نیست ، باید به کسی که پیش از او مالک زمین بوده اطلاع دهد و به همین ترتیب به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند خبر دهد، واگر معلوم شود مال هیچ یک آنان نیست مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد.

1810 - اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آنهاروی هم 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا باشد، باید خمس آن را بدهد ولی چنانچه در چند جا گنج پیدا کند، هر کدام آنها که قیمتش به این مقدار برسد، خمس آن واجب است و گنجی که قیمت آن به این مقدار نرسیده خمس ندارد.

1811 - اگر دو نفر گنجی پیدا کنند که قیمت سهم هر یک آنان به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهند.

1812 - اگر کسی حیوانی را بخرد و در شکم آن مالی پیدا کند چنانچه احتمال دهد که مال فروشنده ( يا صاحب قبلي آن باشد و آنها بر حيوان و آنچه در شكمش پيدا شده دست داشته باشند بايد به آنها اطلاع دهد پس اگر معلوم شود كه مال هيچ يك از آنان نيست ، احتياط لازم آن است كه خمس آن را بدهد هر چند به مقدار نصاب گنج نباشدو اين حكم در ماهي و مانند آن هم جاري است در صورتي كه در محل خاصي پرورش داده شود و كسي متكفل غذاي او باشد و اما اگر از دريا يا رودخانه اي گرفته شده باشد،اطلاع دادن به كسي لازم نيست .) است ، بنابر احتیاط واجب باید به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نیست ، باید به ترتیب ، صاحبان قبلی آن را خبر کند، و چنانچه معلوم شود که مال هیچ یک آنان نیست ، اگرچه قیمت آن 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا نباشد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.