17 ذی القعده
درگذشت مکتفی عباسی (295 ق)
ابومحمد، علی بن معتضد، معروف به المکتفی بالله(المقتفی)، هفدهمین زمامدار عباسی است، که به منصب خلافت مسلمانان دست آزید.
وی، پیش از خلافت، در اواخر خلافت پدرش معتضد عباسی، حکومت "رقه" را بر عهده داشت و پس از وفات پدرش در 23 ربیع الثانی سال 289 قمری، به بغداد رفت و خلعت خلافت را پوشید.
(1)
مکتفی عباسی، به مدت شش سال و شش ماه در رأس خلافت اسلامی قرار داشت و سرانجام درد سختی در شکمش پدید آمد و از این باب، متحمل رنج بسیار بود، به طوری که از شدت درد و ناراحتی، عقل و هوش خود را از دست داد و قدرتمندان دستگاه خلافت، از این أمر سود جسته و در صدد تغییرش برآمدند و محمد پسر معتمد عباسی را کاندیدای خلافت، نموده و از او پیمان محکم وفاداری گرفتند.
اما هنگامی که به نزد مکتفی برگشتند، او را به سلامت یافتند و در نتیجه، خلافتش استمرار یافت و محمد بن معتمد عباسی از دست یابی به خلافت محروم ماند.
ولی آن بیماری جانگاه، مکتفی را رهایش نکرد و از آغازین روزهای ماه ذی قعده سال 295 قمری بر شدتش افزوده شد، به طوری که وی امیدی به ادامه زندگی خویش نیافت.
بدین منظور درباریان و سردمداران خلافت را حاضر ساخت و ولایت عهدی خویش را به برادرش ابوالفضل، جعفر بن معتضد، معروف به مقتدر عباسی واگذار کرد.
مکتفی عباسی در 31 سالگی و در هفدهم ذی قعده سال 295 قمری، در بغداد وفات یافت و در خانه محمد بن عبدالله بن طاهر به خاک سپرده شد.
(2)
1- محاضرة الابرار (محی الدین بن عربی)، ج1، ص 81
2- صله تاریخ الطبری (قرطبی)، ص 14؛ التنبیه و الاشراف (مسعودی)، ص 321