نهج البلاغه - خطبه : 128 - فتنه های بصره

128-  و من کلام له (علیه السلام) فیما یخبر به عن الملاحم بالبصرة :
یَا أَحْنَفُ کَأَنِّی بِهِ وَ قَدْ سَارَ بِالْجَیْشِ الَّذِی لَا یَکُونُ لَهُ غُبَارٌ وَ لَا لَجَبٌ وَ لَا قَعْقَعَةُ لُجُمٍ وَ لَا حَمْحَمَةُ خَیْلٍ یُثِیرُونَ الْأَرْضَ بِأَقْدَامِهِمْ کَأَنَّهَا أَقْدَامُ النَّعَامِ .

 قال الشریف : یومئ بذلک إلى صاحب الزنج .

ثُمَّ قَالَ (علیه السلام) : وَیْلٌ لِسِکَکِکُمُ الْعَامِرَةِ وَ الدُّورِ الْمُزَخْرَفَةِ الَّتِی لَهَا أَجْنِحَةٌ کَأَجْنِحَةِ النُّسُورِ وَ خَرَاطِیمُ کَخَرَاطِیمِ الْفِیَلَةِ مِنْ أُولَئِکَ الَّذِینَ لَا یُنْدَبُ قَتِیلُهُمْ وَ لَا یُفْقَدُ غَائِبُهُمْ أَنَا کَابُّ الدُّنْیَا لِوَجْهِهَا وَ قَادِرُهَا بِقَدْرِهَا وَ نَاظِرُهَا بِعَیْنِهَا .

منه فی وصف الأتراک
کَأَنِّی أَرَاهُمْ قَوْماً کَأَنَّ وُجُوهَهُمُ الْمَجَانُّ الْمُطَرَّقَةُ یَلْبَسُونَ السَّرَقَ وَ الدِّیبَاجَ وَ یَعْتَقِبُونَ الْخَیْلَ الْعِتَاقَ وَ یَکُونُ هُنَاکَ اسْتِحْرَارُ قَتْلٍ حَتَّى یَمْشِیَ الْمَجْرُوحُ عَلَى الْمَقْتُولِ وَ یَکُونَ الْمُفْلِتُ أَقَلَّ مِنَ الْمَأْسُورِ فَقَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ لَقَدْ أُعْطِیتَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ عِلْمَ الْغَیْبِ فَضَحِکَ (علیه السلام) وَ قَالَ لِلرَّجُلِ وَ کَانَ کَلْبِیّاً یَا أَخَا کَلْبٍ لَیْسَ هُوَ بِعِلْمِ غَیْبٍ وَ إِنَّمَا هُوَ تَعَلُّمٌ مِنْ ذِی عِلْمٍ وَ إِنَّمَا عِلْمُ الْغَیْبِ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ مَا عَدَّدَهُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ بِقَوْلِهِ إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ ما ذا تَکْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْضٍ تَمُوتُ الْآیَةَ فَیَعْلَمُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ مَا فِی الْأَرْحَامِ مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَ قَبِیحٍ أَوْ جَمِیلٍ وَ سَخِیٍّ أَوْ بَخِیلٍ وَ شَقِیٍّ أَوْ سَعِیدٍ وَ مَنْ یَکُونُ فِی النَّارِ حَطَباً أَوْ فِی الْجِنَانِ لِلنَّبِیِّینَ مُرَافِقاً فَهَذَا عِلْمُ الْغَیْبِ الَّذِی لَا یَعْلَمُهُ أَحَدٌ إِلَّا اللَّهُ وَ مَا سِوَى ذَلِکَ فَعِلْمٌ عَلَّمَهُ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلى الله علیه وآله) فَعَلَّمَنِیهِ وَ دَعَا لِی بِأَنْ یَعِیَهُ صَدْرِی وَ تَضْطَمَّ عَلَیْهِ جَوَانِحِی .

خطبه ای است از آن حضرت (علیه السلام): در این خطبه حضرت از فتنه های بصره خبر می دهد

ای احنف، گویی آن مرد را می بینم با لشکری در حرکت است که برای آن نه غباری است و نه بانگی. نه آوازی از جویدن لگام های اسبانش برمی آید و نه صدایی از هیجان آن ها، زمین را با قدم های خود آن چنان زیر و رو کنند که گویی قدم های شتر مرغان است.
از همین خطبه است که اتراک را توصیف می فرماید:
 گویی می بینم آنان را صورتهایی دارند، مانند سپرهایی تو در تو. آنان ابریشم و دیبا می پوشند. اسبهای گزیده یدک می کشند. در آن مکان چنان کشتاری شود که مجروح از روی کشته شده عبور کند و فرارکننده لشکریانش کمتر از اسیران آن ها باشد. یکی از یاران آن حضرت عرض کرد:
 آیا به شما علم غیب داده شده است؟ آن حضرت خندید و به آن مرد که از قبیله کلب بود چنین فرمود:
 ای کلبی، این که گفتم علم غیب نیست بلکه علمی است که از صاحب علم (پیامبر اکرم) فراگرفته ام. و جز این نیست که علم غیب، علم به قیامت است و به آن امور که خداوند سبحان در فرموده خود شمرده است:
 (خدا است که علم قیامت در نزد او است، و اوست که باران را فرو می فرستد، و می داند آنچه را که در ارحام است و هیچ کسی نمی داند آنچه را که فردا خواهد اندوخت و کسی نمی داند که در کدامین زمین خواهد مرد.) پس خداوند سبحان است که آنچه را که در ارحام است می داند- مرد یا زن زشت یا زیبا، سخی یا بخیل، شقی یا سعید- و همچنین خدا می داند کسی را که هیزم آتش دوزخ خواهد شد یا در بهشت با پیامبران همدم خواهد گشت. این است آن علم غیب که کسی جز خدا آن
را نمی داند. و جز این ها علمی است که خدواند آن را به پیامبرش تعلیم فرموده و آن بزرگوار هم به من تعلیم فرموده است و در حق من دعا کرده است که سینه من پذیرای آن شود و دلم آن را دریابد.